Türkiye’de milletvekili sayısının 600 olmasının sebebi, 2017 Anayasa değişikliğiyle yapılmış bir düzenlemedir.
550 olan milletvekili sayısı, bu değişiklikle 600'e çıkarıldı. Gerekçesi ise ülkenin nüfusunun artmasıyla orantılı olarak halkın daha fazla temsil edilmesinin sağlanması ve temsilde adaletin güçlendirilmesiydi.
Ancak, sorunun temelinde, sayıdan çok milletvekillerinin niteliği ve rollerinin işleyişi konusu öne çıkıyor.
Milletvekillerinin uzmanlık alanlarına göre ne kadar donanımlı oldukları meselesi uzun zamandır tartışılan bir konu. Türkiye'de milletvekillerinin büyük bir kısmı farklı mesleklerden gelmektedir; avukatlar, doktorlar, akademisyenler ve iş insanları gibi çeşitli meslek gruplarından insanlar milletvekilliği yapmaktadır.
Ancak bu, her bir milletvekilinin kendi uzmanlık alanında derin bilgi ve beceriye sahip olduğu anlamına gelmez.
Siyasi kariyer, çoğu zaman popülarite, parti içi dengeler ve seçim sürecindeki stratejik tercihlerle şekillenir. Dolayısıyla, milletvekillerinin teknik bilgi ve becerileri yerine, siyasi ağırlıklarının ve parti içindeki pozisyonlarının ön plana çıktığı bir sistem görüyoruz.
Türkiye’deki mevcut başkanlık sistemi, meclisin işlevselliğini ve milletvekillerinin rolünü önemli ölçüde değiştirmiş ve azaltmıştır.
Eksiden de milletvekillerin rolleri çok yoktu. Mevcut sistemde ise el kaldır indir den başka bir fonksiyon icra edememektedirler. Yasama, yürütme ve denetleme işlevleri teoride milletvekilleri tarafından yerine getirilse de, yürütmenin güçlenmesiyle birlikte meclisin ve milletvekillerinin etkinliği zayıflamıştır.
Cumhurbaşkanlığına bağlı bakanlar ve danışmanlar önemli kararları alırken, milletvekillerinin etkisi genellikle sınırlı kalmaktadır. Bu da milletvekillerinin, özellikle yasama faaliyetlerinde ve denetimde pasif bir rol üstlenmelerine neden olmuştur. Bu nedenler Mecliste milletvekillerine düşen rol, sıklıkla parti disiplini doğrultusunda el kaldırıp indirmekle sınırlı kalabiliyor.
Zaten eskiden de olduğu gibi genelde iş takipçiliği yapmanın dışında nerde ise hiçbir fonksiyonları kalmamış gibi.
Mecliste ülkenin önünü açan yasallar çıkarılır, uluslararası sözleşmeler ve anlaşmaların onayı yapılır. Niteliği olmayan birini meclise soktuğunuzda ondan hangi yasa yada hangi kanun için bir beklentide olacaksınız ki. Mevcut sistemde tüm yasalar saray danışmanları tarafından hazırlanıp sadece mecliste onayı yapılmaktadır.
Genelde saraydan gelen metinlerde pek değişiklik olmuyor zaten.
Yasaların kalitesi ve milletvekillerinin yasama süreçlerine etkin katılımı, bilgi ve uzmanlık gerektirir. Ancak mevcut yapıda bu özelliklerin geri planda kaldığı, kararların büyük ölçüde yürütme organı tarafından alındığı bir tablo oluşmuş durumda.
Onun için acilen Milletvekili Sayısının Azaltılması gerektiğine inanıyorum. Bu sayı 200-300 arasında olabilir. Daha az sayıda, ancak daha nitelikli milletvekilleri seçilmesi, meclisteki verimliliği artırabilir. Ancak bu tek başına yeterli olmayabilir.
Milletvekili Seçiminde Uzmanlık Kriterleri getirilmelidir. Milletvekillerinin belirli uzmanlık alanlarına göre seçilmesi, yasama süreçlerinde daha bilinçli ve etkin kararlar alınmasını sağlayabilir.
Meclisin Etkinliğinin Artırılması için mevcut sistemden vaz geçmeyi gerektirmektedir. Buda şu aşamada zordur. Çünkü anayasa değişikliği ile olabilecek bir konudur. Başkanlık sistemi içerisinde meclisin yasama ve denetim fonksiyonlarının güçlendirilmesi, milletvekillerinin yasaları hazırlama, tartışma ve denetleme işlevlerini aktif şekilde yapmalarını teşvik edebilir.
Milletvekillerinin göreve gelmeden önce belirli eğitimlerden geçmeleri, hem yasama süreçlerini daha iyi anlamalarını hem de uzmanlıklarını geliştirmelerini sağlanabilir.
Özetle, milletvekili sayısının fazlalığı ülkeye hiçbir fayda getirmediği gibi büyük bir yük ve külfet oluşturmaktadır. Önemli olan şey Milletvekillerinin nitelikleri ve rollerinin ne kadar etkili olduğudur. Mevcut sistemde, yürütmenin ağırlıklı olduğu bir yapı içinde meclisin işlevi büyük ölçüde sembolik hale gelmiştir.
