Bu hafta Ahilik kültürü haftası olarak, kutlamalar ve farkındalığın oluşturulması için bazı sempozyum ve toplantıların yapılması bekleniyor…
Ahilik ve Ahilik kültürü hakkında bilgi sahibi olmayanımız hemen, hemen yok gibi, ama bunu uygulayan ve bunu yaşayan da maalesef hemen, hemen, yok gibi…
Öncelikle Ahilik nedir buna bir göz atalım ve daha sonra günümüz de bu misyonu yüklenen çeşitli meslek kurum ve kuruluşlarına kısaca göz atalım.
“Ahiliğin temel ilkelerini şöyle sıralayabiliriz
- Ahilik, halka dönük bir kurumdur. Kendi ticaret çıkarını diğer meslektaşlarından üstün tutmayan kişi mutluluğu halka hizmet edip yararlı olmakta arar.
- Belli bir süre, bir iş basamağında kalarak olgunlaştırılan yamak-çırak-kalfa-usta hiyerarşisi kurmayı ve bu basamaklarda baba-evlat ilişkisi gibi öğreticiye candan bağlanmak suretiyle sanatı, sağlam ahlaki ve mesleki temellere oturtmayı amaçlar.
- Esnaf ve sanatkârlıkta önemli bir sorun olan üretici-tüketici çıkar ilişkilerini, birbirleriyle sürtüşmeye düşmeyecek şekilde ayarlar.
- İşe saygı ve çalışkanlık, yardımlaşma ve haksızlığın cezalandırılması da Ahilik kurumunun temel ilkeleri arasındadır.
Ahilik geleneğine göre bir ahinin
- Alnı açık olmalı,
- Eli açık, cömert, yardımsever olmalı,
- Sofrası, kapısı açık olmalı, nesi varsa misafiriyle paylaşmalıdır,
- Dilini yalandan, gıybetten, iftiradan bağlamalı,
- Gözünü ayıp aramaktan, elini haramdan bağlamalı,
- Belini bağlamalı, kimsenin namusuna göz dikmemelidir.
Böyle güzel ilkelerle var olmuş olan Ahilik kurumumuz, Osmanlılar döneminde lonca, gedik kuruluşları olarak devam etmiş; Cumhuriyetimizin kuruluşuyla birlikte de esnaf teşkilatlarımız, yasal düzenlemelerle çalışmalarına devam etmiştir. Bugün peştamal kuşanma yerine diploma verilmekte, esnafın ve çalışan kesimlerin sosyal güvenlikleri Devletimizin sosyal güvenlik kurumları aracılığıyla sağlanmaktadır. Esnafın ve çalışanlarının hakları Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birlikleri ve Konfederasyonlarca korunmaktadır. Ahilerin kurduğu esnaf ve sanatkar birliklerinin koyduğu ana ilkeler, daha sonraları bu alanda hazırlanan yasaların ve tüzüklerin temelini oluşturmuştur.
Günümüzde, esnaf ve sanatkarların oluşturduğu kurumlar; Ahiliğin insana değer veren, dayanışmayı özendiren ve adaleti amaçlayan temel ilkelerinden yararlanmakta, insanlığın ortak erdemleri olan sevgi, bilgi, dostluk, adalet ve dayanışma gibi değerlere önem vermektedir.”
İkkat ederseniz ikinci paragrafta, Ahilik geleneğinden gelen kurum ve kuruluşları sıralarken, çeşitli meslek örgütlerinden söz edilmekte ve bunların bu geleneği sürdürmek amacıyla, modern Türkiye yasalarına göre kurulmuş birliklerdir.
Dikkat ederseniz, bu Ahilik kuruluşları ve birliklerinin başındakiler, Manevi ve maddi eğitim ile tamamen ermiş ve tamamen ulema kimselerden oluştuğuna şahit oluyoruz…
Tabi ki bu kişilerin başındaki kurum ve kuruluşlarda yer alan kişiler de bu alimlerden feyiz ve örnek alarak, onların yolunda, ticaret ahlakı, esnaflık ahlakı ve insanlık ile vicdani davranışları sonuna kadar yaşatmaya çalışırlardı…
Bu gün Ticaret odası ve onun başındaki kişiler, esnaf odası ve onun başındaki kişiler kısacası, tüm oda ve derneklerde yer alan yönetim kadrolarına şöyle bir göz atacak olursak bilgi, birikim, deneyim ve inançlarında Ahilik ahlakı ve yetişme tarzına ne kadar yakın veya ne kadar uzak olduklarını çok açık bir şekilde görebiliriz
