Belediyelerdeki yolsuzluklar, keyfi harcamalar ve altyapı yerine kısa vadeli projelere yönelme gibi sorunlar, yerel yönetimlerin etkinliği ve meşruiyeti açısından önemli yapısal problemler yaratmaktadır.
Belediyelerde yolsuzluk; ihale süreçlerinin şeffaf olmaması, usulsüz harcamalar, imar yolsuzlukları ve rüşvet gibi çeşitli yollarla kamu kaynaklarının amacı dışında kullanılması sonucunda;
- Hizmet kalitesi düşer.
- Kamu güveni zedelenir.
- Aynı hizmetin maliyeti artar.
- Sosyal adaletsizlik oluşur: Kaynaklar belli gruplara yönlendirilir.
- Başkanların popülist politikalarla görünürlük peşinde koşması.
- Seçim dönemlerine yatırım yapılması.
- Kalıcı altyapı yatırımlarının oy kazandırmaması.
Olumsuz Sonuçları ise;
- Kalıcı çözüm yerine sürekli müdahale gerekir.
- Bütçede gereksiz tekrar eden harcamalar olur.
- Kaynak planlaması sağlıklı yapılmaz.
Bazı başkanların büyük gösterişli binalar, heykeller, anıtlar, lüks makam araçları ya da özel kalem üzerinden yapılan usulsüz alımlarla kamu bütçesini kişisel tanıtım aracı olarak kullandığı görülmektedir.
Belediye meclislerimin işlevsizliği;
- Belediye başkanlarının meclisi bir ‘onay organı’ gibi görmesi
- Mecliste çoğunluğu sağlayan partinin denetim yapmaktan kaçınması
- Denetim komisyonlarının etkisizliği
- Hesap verebilirlik mekanizmaları zayıflar.
- Halk adına karar alması gereken organlar işlevsizleşir.
İmar Planları Üzerinden Dönen Rant
- Kat artışı, plan değişikliği, özel imar izni karşılığı maddi çıkar sağlanması
- Belirli müteahhit veya kişi lehine yapılan düzenlemeler
- Tarım arazilerinin ranta açılması
Belediyeler ile ilgili aşağıdaki yapısal reformlarla güçlendirilmesi gerekir:
- Şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmaları (ör. açık veri portalları)
- Güçlü ve bağımsız denetim sistemleri
- Siyasi değil, liyakate dayalı kadrolaşma
- Vatandaş katılımını artıracak platformlar
Yerel yönetimlerdeki yolsuzluklar ve israf, sadece ekonomik bir kayıp değil, aynı zamanda demokratik yapının da aşınması anlamına gelir. Bu nedenle;
- Kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi, başkanların keyfi borçlanma yapmalarının engellenmesi,
- Etkin denetim mekanizmalarının kurulması,
- Yerel demokrasinin şeffaflık ve katılımcılıkla yeniden inşası yönünde olmalıdır.
