Hükümet mevcut işsizliği düşürmek için gerçektende verdikçe veriyor detirtecek bir söylemi hak edecek şekilde çok büyük cesur adımlar atmaktadır.
Bunlardan en sonuncusuda özellikle sigortasız işçiçalıştıdıkları tespit edilmiş olan işverenlere yönelik olmuştur.Sigortasız işçi çalıştıran ya da sahte sigortalı gösteren işverenler, bir yıl süreyle tüm teşvik ve desteklerden mahrum bırakılıyordu. Meclis’ten geçen Torba Yasa ile kayıt dışı işçi çalıştıran işverenlere prim teşvik cezası uygulanmayacak. Geçmiş cezalar da affa uğrayacaktır.
Yasalaşan Torba Kanun ile Sigortasız ya da kaçak işçi çalıştıran işverene af getirildi. Hem de öyle bir af ki, çok sayıda çalışanı olan işyerlerine milyonlarca liralık destek sağlanıyor.Çalışanlarını sigortalı gösterip, primlerini zamanında ödeyen ve sahte sigortalı (eşini, çocuğunu, akrabasını sigortalı gösteren) çalıştırmayan işverenler, bazı teşvik ve desteklerden yararlanıyor. Bunların başında da yüzde 5 prim desteği geliyor. İşveren hissesinin 5 puanlık kısmı, Hazine tarafından ödeniyor.
Bugüne kadar da sigortasız işçi çalıştırmanın ya da sahte sigortalı göstermenin cezası da büyüktü. Birincisi, idari para cezası ama ondan daha da önemlisi, ister şikayet nedeniyle isterse de sigorta müfettişlerinin rutin incelemesi sonucu olsun; işyerinde bir kişinin bile sigortasız çalıştığı tespit edilsin işveren, hemen bir yıl süreyle tüm teşvik ve desteklerden mahrum bırakılıyordu.Bu yaptırım, belki 10-15 kişi çalıştıran için önemli olmayabilir ama 3-5 bin kişinin çalıştığı işyerleri için çok önemli. Şöyle ki, kaba bir hesapla, her ay çalışanları için bir milyon lira prim ödeyen işveren açısından yüzde 5 indirim; aylık 50 bin lira, yıllık da 600 bin lira destek anlamına geliyor. Mevcut uygulamada bir kişinin bile sigortasız olduğu tespit edilse o işyeri, yıllık 600 bin liralık destekten mahrum kalıyordu.
Artık, kayıt dışı işçi çalıştıran işverenlere, uzun süreli prim teşvik cezası uygulanmayacak. Mahkeme kararıyla ya da yapılan denetimlerde sigortasız veya sahte sigortalı çalıştırdığı tespit edilen işveren, ilk bir ay prim teşvikinden yararlanamayacak. Böylece, Kanunla, bir yıllık mahrumiyet cezası, bir aya indirildi. Ancak işveren, 3 yıl içinde sigortasız işçi çalıştırmaya devam ederse, her bir tespit için 1 yıl süreyle teşvikten faydalanamayacak.Tabii aftan yararlanmanın da bir sınırı var. Çalıştırılan sigortasız işçi sayısı 5 kişiden fazla olmayacak, işyerindeki toplam sigortalı sayısının yüzde 1’ini de aşmayacak. Yani, ‘kusura bakmayın atlamışız’ deyip de 15-20 kişiyi sigortalı çalıştıran işverenler bu aftan yararlanamayacak. Yeni düzenleme 1 Nisan’da uygulamaya girecek.
Geçmişte sigortasız ya da sahte sigortalı çalıştırıp da ceza alanların cezaları da affa uğruyor. Bir yıllık prim teşviki desteğinden mahrum bırakılan işverenler, Yasanın uygulamaya gireceği 1 Nisan 2017’den önce, bir aylık ceza sürelerini tamamlamış olmaları halinde, tekrardan prim teşviki ve indirimlerden yararlanmaya başlayacak; bir yıl boyunca beklemeyecek. Tabi, yine Yasa gereği 5 işçiye kadar olan sigortasız işçilerle ilgili cezalar affa uğrayacak.
Ayrıca, Hazinece ödenecek asgari ücret destek tutarı da belli oldu. Uygulama gereği uzun vadeli sigorta kollarında işçi çalıştıran işverenler, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ödedikleri çalışan başına primlerde belli oranda destek alıyor. Bakanlar Kurulu, 2017 yılı için asgari ücret destek tutarını belirledi. Buna göre; 2017 yılı için sağlanacak olan asgari ücret destek tutarına esas gün sayısının tespitinde dikkate alınacak prime esas günlük kazanç tutarı 110 TL, desteğe esas günlük tutar ise 3,33 TL olacak. 2017 yılından öncesinde tescil edilen işyerleri için prime esas günlük kazancı 110 TL ve altında olanlar, 2017 yılında tescil edilen işyerleri ise tüm sigortalıların çalışma gün sayısının 3.33 ile çarpımı sonucu bulanacak miktar kadar şartları taşıyan işverenlere, sigortalı başına asgari ücret desteği verilecektir.
Görüldüğü üzere hükümet, işverenleri daha fazla işçi çalıştırmaları için teşvikler yolu ile çok büyük destekler sağladığı görülmektedir.Ancak şu unutulmamalıdır.İşverenlerin daha çok istihdam oluşturmaları için mevcut teşvikler ile birlikte güven ve huzur ortamınında olması gerektiği göz ardı edilmemelidir.Yokda sadece teşvikler yolu ile işsizliği azaltmak mümkün değildir.
