İnsanların dünya sevgisinin artması, ölümden korkması.
Hadis: “Ümmetimin üzerine öyle bir zaman gelir ki… dünya onların en büyük gayesi olur.” (Hakim, el-Müstedrek)
Psikolojik Yansıma:
- Aşırı maddiyatçılık, mutluluğun mal ve statüyle ölçülmesi.
- ölüm korkusu: Ölümü anmaktan kaçınma, faniliğe karşı ruhsal boşluk.
- Tükenmişlik sendromu, manevi anlam kaybı.
Yalancılığın yaygınlaşması, dürüstlerin azlığı.
Hadis: “Yalancıya güvenilecek, güvenilene yalancı denilecek.” (Buhari)
Sosyolojik Yansıma:
- Güvensizlik toplumu: İnsanlar birbirine güvenemez hale gelir.
- Kamu kurumlarına ve medyaya güvenin azalması.
- Komplo teorilerine yatkınlık artar çünkü insanlar “gerçeğe” ulaşamayacaklarına inanır.
Zinanın ve fuhşun artması, edep ve haya duygusunun yok olması
Hadis: “Zina çoğaldığında, ölüm de çoğalır.” (Taberani)
Psikolojik ve Toplumsal Yansıma:
- Aile yapısında çözülme, evlilikten uzaklaşma.
- Yalnızlık artışı, bağlanma sorunları, duygusal kopukluk.
- Kadın ve erkek kimliklerinde aşırı kaymalar, ****grafi bağımlılığı, ahlaki dejenerasyon.
Çocukların ana-babaya asi olması, ebeveynin çocuğa muhtaç hale gelmesi
Hadis:
“Çocuklar anne babalarına başkaldıracak, dostlar uzaklaşacak.” (Tirmizi)
Psikolojik Yansıma:
- Otorite figürlerinin çöküşü: Ne aile ne öğretmen ne din adamı ne devlet adamı saygı görür.
- Aile bağlarında zayıflama, huzurevlerine yönelim.
- Kuşak çatışmaları, kültürel kopuş.
İlmin azalması, cehaletin yayılması
Hadis:
“İlim alınır, cehalet artar.” (Buhari)
Sosyolojik Yansıma:
- Bilgi kirliliği, sosyal medyada yaygın sahte içerikler.
- Uzman görüşlerine itibar azalır, herkes her konuda fikir beyan eder.
- Eğitim sistemine güvensizlik, öğrenme değil geçme odaklı bir anlayış.
Gösterişin ve riya’nın artması (İbadetlerde bile)
Hadis:
“Ümmetim üzerine en çok korktuğum şey gizli şirktir: riya.” (İbn Mace)
Psikolojik Yansıma:
- Kimlik krizi: İnsanlar olduklarından çok farklı görünmek ister.
- Sosyal medya narsisizmi, sürekli beğenilme arzusu.
- Manevi yorgunluk, ibadetler şekilsel kalır, ruh boşalır.
Kadınların çoğalması, erkeklerin azalması
Hadis:
“Kıyamet yaklaşınca erkekler azalacak, kadınlar artacak, öyle ki bir erkeğe elli kadın düşecek.” (Buhari)
Sosyolojik Yorum:
- Savaşlar, şiddet, uyuşturucu gibi nedenlerle erkek ölümlerinin artışı
- Kadınların toplumsal yüklerinin artması, yalnız annelik, ekonomik bağımsızlık sorunları.
- Evliliklerin azalması, ilişkilerde istikrarsızlık.
İnsanların hayvan gibi yaşaması (şehvet, açgözlülük, merhametsizlik)
Psikolojik Yansıma:
- İnsan değerinin unutulması, “kazanmak için her şey mübah” anlayışı.
- Merhametsizlik, sokak hayvanlarına, yaşlılara, yoksullara ilgisizlik.
- İnsan-insan değil; insan-nesne ilişkisi gelişir (tüketim nesnesi gibi ilişki).
Modern psikoloji ve sosyoloji de bu değişimleri şöyle yorumlar:
- Toplumsal atomizasyon (bireyin yalnızlaşması)
- Depresyon, kaygı bozuklukları ve intihar oranlarında artış
- Maneviyatın boşluğu, dini inançların şekilcilik haline gelmesi
- Kolektif bilinç kaybı, toplumun “ortak iyi” fikrinden uzaklaşması
Ahir zaman alametleri, sadece dini metinlerde değil, bugünün sosyal bilimlerinde de yankı bulan bir kriz tarifidir. Dış dünya teknolojiyle hızla gelişse de insanın ruhî, ahlâkî ve toplumsal yönden geriye gittiği izlenimi güçleniyor.
