Türkiye ekonomisinin yıllardır lokomotif sektörlerinden biri olan tekstil ve hazır giyim, 2023 yılının başından 2025’in ikinci yarısına kadar adeta alarm veriyor ve can çekişiyor.
Resmi verilere ve sektör temsilcilerinin açıklamalarına göre yalnızca altı ayda 3 binden fazla şirket kapandı, 56 bine yakın çalışan işini kaybetti. Bu tablo, sadece rakamlarla sınırlı değil. Kapanmaların hızlanarak artması, işsizliğin zincirleme bir etkiyle büyüyeceğini gösteriyor.
Yıllar önce bu sektörün gelişmesi için bölgesel OSB’ler kurulurken, yatırım teşvikler verilirken ve bunun bir anda makas gibi kesilmesi büyük bir servetin heba olmasına neden olacaktır. Çünkü devasa fabrikalar boş kalmış ve binlerce işçi işsiz kalmış ve kalmaya devam edecek gibi görünüyor. Alternatif bir alan oluşturulmadan böylesi bir durum ülke adına çok vahim sonuçlar doğuracaktır.
Aslında bu çöküş bir anda ortaya çıkmadı. Yüksek enerji maliyetleri, kurdaki dengesizlik, finansmana erişim zorlukları ve küresel pazarlarda sipariş daralması uzun süredir sektörün üzerinde kara bulut gibi dolaşıyordu.
Mısır, Çin, Bangladeş ve Vietnam gibi rakip ülkelerin düşük maliyet avantajı ise Türk üreticileri daha da köşeye sıkıştırdı.
Bir zamanlar Avrupa’nın üretim üssü olarak anılan Türkiye, bugün maliyet baskısıyla sipariş kaybediyor. İşin üzücü tarafı ise tekstilin dışa götürülmesinde Türkiye deki büyük firmaların buna öncülük etmiş olmalarıdır.
Öte yandan içerideki sorunlar da cabası. Yüksek faiz politikası, şirketlerin krediye ulaşmasını neredeyse imkânsız hale getirdi. Hammadde ve enerji fiyatlarındaki artış üretim maliyetlerini yukarı çekerken, perakende tarafında daralan iç talep şirketleri iyice köşeye sıkıştırdı. Yani çark dönmüyor, fabrika kapıları birer birer kapanıyor.
Bu tablo, sadece sektörün değil, Türkiye ekonomisinin geleceği için de kritik. Zira tekstil ve hazır giyim, milyonlarca kişiye doğrudan ya da dolaylı istihdam sağlayan, ihracat gelirlerinde önemli paya sahip bir alandı.
Dolayısıyla buradaki bir çözülme, işsizlikten ödemeler dengesine kadar birçok alanda domino etkisi yaratacaktır.
En kötüsü de işsizlik olacak ki, buda toplumsal bir felaketi doğuracaktır.
Peki ne yapılmalı?
Öncelikle finansmana erişimin önündeki engellerin kaldırılması, enerji ve girdi maliyetlerinde sektör özelinde destek mekanizmalarının devreye alınması gerekiyor. Yani sektöre özel teşvikler devreye alınmalıdır. Bununla birlikte katma değeri yüksek, tasarıma dayalı ürünlere yönelmek artık bir tercih değil, zorunluluktur.
Aksi halde düşük maliyetli Asya rekabeti karşısında Türkiye’nin tutunma şansı giderek azalacaktır.
Bugün tekstil ve hazır giyim için çalan alarm zilleri aslında tüm ekonomi için uyarı niteliğindedir. Bu çağrıyı zamanında duymak ve harekete geçmek, yarın çok daha ağır faturaların önüne geçmenin tek yolu olacaktır.
Çünkü tekstil sektörü tüm sektörler arasında refahı ve geliri tabana yayan en önemli sektördür. Bunun bitişi beraberinde çok sayıda diğer sektörleri de bitirecektir.
GEÇ KALMADAN ACİL ÖNLEM…
