Devlet kurumları ile yapılan işlemlerin nerede ise tamamı e-dönüşümler kapsamında elektronik halde yapılabilir hale getirilmiştir. Ticari hayatımıza giren e dönüşümler (e-fatura, e-arşiv, e defter, mali mühür, e-tebligat gibi) uygulamalar bunlardan bir kaçıdır.
Son olarak kağıt ortamda kesilebilecek fatura limiti 2000 TL ile sınırlandırılması üzerine hemen hemen tüm fatura kesimleri elektronik ortamda yapılmaktadır. Ancak, yanlış düzenlenmiş olan e-faturaların nasıl iptal edileceğine dair kafa karışıkları ile birlikte bazı uygulayıcıların yeterli bilgilere sahip olamamaları nedeni ile çok sayıda sıkıntı ile karşılaşabilmektedirler.
Maliye bakanlığının bu konuda vermiş olduğu bir özelgeyi sadeleştirerek aktarmak isterim. Öncelikle özelgenin ne olduğunu bilmeyenlerin olabileceğini var sayarak, tanımını yapmak isterim. Özelge; mükelleflerin veya vergi sorumlularının vergi durumları bakımından, kendilerince açık olmayan ve tereddüt ettikleri konular hakkında yazılı olarak açıklama talebinde bulunmaları üzerine, yetkili makamlarca kendilerine verilen yazılı görüştür.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nca, e-Fatura Uygulamasında “Temel, Ticari, Yolcu Beraberi Eşya, İhracat, Kamu Fatura ve Hal Tipi Fatura” olmak üzere altı senaryo baz alınarak fatura düzenlenebilmektedir.
En sık kullanılanlar “Temel Fatura” ve “Ticari Fatura” senaryoları olup, mükellefler kendilerine uygun olan fatura tiplerini (Satış, İade, Tevkifat, İstisna, Özel Matrah, İhraç Kayıtlı) seçerek faturalarını oluşturabilmektedir.
Temel Fatura senaryosunda, düzenlenen faturalara e-Fatura uygulaması üzerinden “red yanıtı” dönülme imkanı bulunmamakla birlikte, 8 günlük itiraz süresi dolmamak şartıyla Temel Fatura İptal Portalı üzerinden satıcının ilgili fatura için iptal talebinde bulunma hakkı vardır.
Ticari Fatura senaryosunda düzenlenen faturalara ise e-Fatura Uygulaması üzerinden itiraz mahiyetinde, mali mühür ile imzalı elektronik bir belge üreten yapıyı barındıran “red yanıtı” dönülebilmektedir.
Temel Fatura için e-Fatura Uygulaması üzerinden “red yanıtı’nın” dönülememesi ya da Temel Fatura İptal Portalı üzerinden iptal talebinde bulunulmamış olması, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 18. maddesinde belirtilen harici yöntemlerle (noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile) itiraz edilebilmesi imkanını ortadan kaldırmamaktadır. Yani yukarıda parantez içindeki yöntemler ile de itiraz edilebilmesi imkanı bulunmaktadır.
Ticari Faturada alıcıların e-Fatura Uygulaması üzerinden “red yanıtı” dönmemeleri, Türk Ticaret Kanunu’nun 18. maddesinde belirtilen yöntemlerin, Kanunun 21. maddesinde belirtilen sürede kullanılabilme hakkını ortadan kaldırmamaktadır. Tıpkı temel faturada olduğu gibi buradada e-Fatura Uygulaması üzerinden “red yanıtına ” cevap verilememesi ya da iptal talebinde bulunulması, gerekse Türk Ticaret Kanunu’nun 18. maddesinde belirtilen yöntemler ile faturaya itiraz edilmesine ilişkin olarak Kanunun 21. maddesinde belirtilen 8 (sekiz) günlük itiraz süresine uymak tacir olmanın hukuki sonuçlarındandır. Bu süre geçtikten sonra yapılan itirazlar, iptal talepleri ve e-Fatura Uygulaması üzerinden dönülen “red yanıtları” söz konusu faturaların alıcı tarafından fatura içeriğinin kabul edilmiş olduğu sonucunu doğurmaktadır.
ÖZETLE; - Faturanın “Temel Fatura” senaryosunda düzenlenmiş olması halinde, Türk Ticaret Kanunu’nun 18. maddesinde belirtilen harici yöntemlerle veya Temel Fatura İptal Portalı üzerinden yapılan iptal talebiyle, e-Faturanın “Ticari Fatura” senaryosunda düzenlenmiş olması halinde ise, bu yöntemlere ek olarak e-Fatura Uygulaması üzerinden “red yanıtı”yla söz konusu faturaya itiraz edilebilmesi mümkün olup, bu durumlarda bir iade faturası düzenlenmesi zorunluluğu da ulunmamaktadır.
Temel E-Fatura Nasıl İptal Edilir?
GİB’de bulunan “E-Fatura İptal Portalı” üzerinden “Temel Fatura” senaryosuna göre düzenlenmiş olan e-faturanın iptal edilmesi mümkündür. Bunun için faturayı düzenleyen kurumun portal üzerinden iptal talebinin oluşturulması ve oluşturulan talebin de alıcı muhattabına gönderilmesi gerekmektedir.
Ticari E-Fatura Nasıl İptal Edilir?
Ticari e-fatura iptali temel e-faturadan farklı olarak alıcıya onay verme ya da reddetme opsiyonlarını sunmaktadır. Bu tip fatura daha çok ticari işlemler için kullanılmaktadır. Alıcı tarafından fatura 8 gün içinde kabul edilebilmekte ya da reddedilebilmektedir. Bu süre içinde alıcının hiçbir işlem yapmaması faturanın onaylanması anlamına gelmektedir.
Ticari e-fatura iptali için alıcının KEP üzerinden satıcıya yazı göndermesi gerekir. İki tarafın da faturanın iptali üzerine anlaşması sonrasında ise iptal işlemi gerçekleşmiş olmaktadır.
Elektronik ortam üzerinden yapılacak olan iptal işlemleri kati bir zorunluluk taşımamaktadır. Harici yollarla da faturayı iptal edebilmek mümkündür. Ancak noter, taahhütlü mektup, telgraf ve diğer yöntemler tüm bu işlemlerin çok fazla uzamasına sebep olacaktır.
e-Arşiv Faturada da belgeleri için sistem üzerinden iptal işlemi gerçekleştirmeleri mümkün bulunduğu gibi harici itiraz yollarının (noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile) kullanılmasına engel teşkil etmemektedir.
İptal işlemi her durumda 8 günlük süre içinde yapılmalıdır. e-Arşiv Fatura iptal işlemlerinde 8 günlük sürenin tespiti e-belgenin alıcıya iletilme tarihinden itibaren başlar.
Eskisi gibi iki taraf ta işlemesin kuralı ortadan kalktığı için, uygulayıcıların bu tür angaryalar ile karşılaşmamak adına fatura kesim süreçlerinde karşı taraf ile sıkı mutabakatlar yaptıktan sonra fatura kesimini gerçekleştirmelerini öneriyoruz…
